طراحی و ساختار یک واحد منبع تغذیه ممکن است از انواع مختلفی از منابع انرژی مانند سیستمهای انتقال انرژی الکتریکی، سیستمهای الکترومکانیکی مانند ژنراتورها و دینامها، مبدلهای انرژی خورشیدی، دستگاههای ذخیرهسازی انرژی مانند باتری و سلولهای سوختی یا دیگر انرژی دریافت کند. منبع تغذیه دو نوع منبع تغذیه وجود دارد، منبع تغذیه AC و DC. بر اساس مشخصات الکتریکی دستگاه الکتریکی ممکن است از برق AC یا برق DC استفاده کند.
منبع تغذیه و کاربرد آن
همانطور که در بالا ذکر کردیم منبع تغذیه دارای تغییر جریان الکتریکی از منبع به ولتاژ، فرکانس و جریان دقیق برای تأمین بار میباشد که منابع تغذیه را به عنوان مبدل ولتاژ و یا مبدل برق نیز مینامند.
ساختار دیاگرامی و یا سخت افزار منبع تغذیه
مدار منبع تغذیه در دستگاههای مختلف الکتریکی و الکترونیکی استفاده میشود. مدارهای منبع تغذیه بر اساس توانی که برای تأمین مدارها یا دستگاهها استفاده میکنند به انواع مختلفی طبقهبندی میشوند. بهعنوانمثال، مدارهای مبتنی بر میکروکنترلر معمولاً مدارهای منبع تغذیه تنظیمشده 5 ولت DC (RPS) هستند که میتوانند با کمک روشهای مختلف برای تغییر برق از 230 ولت AC به 5 ولت DC طراحی شوند.
ساختار داخلی منبع تغذیه و تبدیل گامبهگام 220 ولت AC به 12 ولت DC
⇐ یک ترانسفورماتور کاهنده جریان متناوب 230 ولت را به 12 ولت تبدیل میکند.
⇐ یکسوکننده پل برای تغییر AC به DC استفاده میشود
⇐ یک خازن برای فیلتر کردن امواج AC استفاده میشود و به تنظیم کننده ولتاژ میدهد.
⇐ در نهایت رگولاتور ولتاژ ولتاژ را تا 5 ولت تنظیم میکند و در نهایت از یک دیود مسدود کننده برای گرفتن شکل موج ضربانی استفاده میشود.
انواع منبع تغذیه از نظر ولتاژ خروجی و ورودی
منابع تغذیه از نظر ولتاژ ورودی و خروجی به چند دسته تقسیم میشوند که آنها را در قالب یک جدول با ذکر مثال توضیح میدهیم
ولتاژ خروجی AC | ولتاژ خروجی DC | |
ترانسفورماتور ایزولاسیون منبع AC متغیر یا واریابل تعویض کننده فرکانس |
منبع تغذیه های رو میزی |
ولتاژ ورودی AC |
معکوس کننده یا اینورتر ژنراتور یو پی اس |
کانورتر یا مبدل DC به DC | ولتاژ ورودی DC |
منبع تغذیه خطی تنظیم نشده
ما دارای دو نوع منبع تغذیه خطی تنظیم نشده و منبع تغذیه خطی تنظیم شده هستیم اما در این جا میخواهیم درباره منبع تغذیههای خطی تنظیم نشده صحبت کنیم مبدل ولتاژهای تنظیم نشده دارای یک ترانسفورماتورهای کاهنده یکسوساز و خازنهای فیلتر و همینطور یک مقاومت میباشد که این نوع مبدلها دارای سادگی بسیار بالایی هستند به همین دلیل قیمت پایین تری نسبت به منبع تغذیههای خطی تنظیم شده و دیگر منابع تغذیه هستند اما دارای نقاط ضعف و یا معایبی همچون نبودن ولتاژ ثابت خروجی هستند.
نکته: ترانسفورماتورها ورودی برای تبدیل ولتاژ خط ورودی به سطح مورد نیاز منبع تغذیه استفاده میشود در این صورت مدار خروجی را از منبع تغذیه جدا میکند.
یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده در منابع تغذیه یک سو کننده میباشد یک سو کنندهها برای برای تبدیل سیگنال ورودی از فرمت AC به DC خام استفاده میشود و ولتاژ DC خالص از یک و کنندهها به خازنهای فیلتر یا همان خازنهای صاف کننده رفته و امواج ناخواسته را در ولتاژ DC حذف مینمایند.
انواع منبع تغذیه و یا مبدل ولتاژ
• منبع تغذیه با قابلیت برنامهریزی
• منبع تغذیه کامپیوتر
• منبع تغذیه خطی تنظیم شده
• منبع تغذیه خطی تنظیم نشده
درباره منبع تغذیههای خطی تنظیم نشده در بالا توضیح دادیم در ادامه باهم به آشنایی با انواع منبع تغذیههای ذکر شده میپردازیم.
منبع تغذیه با قابلیت برنامه ریزی
مبدل ولتاژهای قابل تنظیم به ما این امکان رو میدهند تا بتوانیم از دور آنها را کنترل نماییم و این امر توسط ورودی آنالوگ در غیر این صورت رابطهای دیجیتال مانند GPIB یا RS232 انجامپذیر میباشد. مواردی که ما میتوانیم کنترل نماییم نظیر جریان، ولتاژ، فرکانس میباشد که این امر به ما در صنایع ساخت نیمه هادیها، ژنراتورهای اشعه ایکس، نظارت بر رشد کریستالها، تست دستگاههای خودکار و ... بسیار زیاد کمک میکند. در این صورت میتوان گفت این نوع منبع تغذیه یک وسیله ضروری برای کنترل و همچنین نظارت است.
منبع تغذیه کامپیوتر
منابع تغذیه یا Power supply در کامپیوترها بیشترین کاربرد را دارند چراکه بهغیراز تبدیل برق متناوب AC به برق مستقیم DC گرمای بیش از اندازه را از راه کنترل ولتاژ که ممکن است بهصورت دستی یا خودکار تغییر کند کنترل مینماید. در سیستمهای کامپیوتر یعنی کیس، مادربورد و منبع تغذیه باید با هم به درستی کار کنند تا سیستم دچار بروز مشکل نگردد.
منبع تغذیه خطی تنظیم شده
این نوع منبع تغذیه همانند منابع تغذیه خطی تنظیم نشده میباشد فقط با این تفاوت که به جای مقاومت از یک رگلاتور با دارا بودن 3 ترمینال استفاده میکنند که وظیفه اصلی این نوع منبع تغذیه تامین توان DC مورد نیاز برای تجهیزات میباشد.
منبع تغذیه DC از منبع AC به عنوان ورودی استفاده میکند. کاربردهای مختلف به سطوح مختلفی از ولتاژهای مشخصه نیاز دارند، اما امروزه منابع تغذیه DC ولتاژ خروجی دقیقی را ارائه میدهند و این ولتاژ توسط یک مدار الکترونیکی تنظیم میشود تا ولتاژ خروجی ثابتی را در محدوده وسیعی از بارهای خروجی فراهم کند این نوع منبع تغذیه دارای ویژگیهای زیادی نظیر:راندمان این منبع تغذیه بین 20 تا 25 درصد است.
مواد مغناطیسی به کار رفته در این منبع تغذیه CRGO core یا Stalloy میباشد.
قابلاطمینانتر، کمتر پیچیده و حجیم است.
سریعتر پاسخ میدهد.
از مزایای اصلی منبع تغذیه خطی میتوان به قابلیت اطمینان، سادگی، هزینه کم و سطح نویز پایین اشاره کرد.
البته لازم به ذکر است که این نوع منبع تغذیه دارای معایبی نیز میباشد نظیر:
کم توان بودن
اتلاف حرارت بالا
اندازه و سطح راندمان پایین اشاره کرد.
منبع تغذیههای سوئیچینگ دارای فروش بالا و کاربردهای زیادی برای صنایع الکتریکی مانند کامپیوترها، تابلو برقها، ریسههای خطی برق برای دیزاین و . ... دارد. جهت خرید و همین طور جهت دریافت لیست قیمت منبع تغذیههای سوئیچینگ با مهندسین و مشاورین بازرگانی برق و صنعت پاوراکسین تماس حاصل فرمایید.